محمدعلی فردین
هجدهمین فروردین، دوازدهمین سالگرد درگذشت محمدعلی فردین است. فروردین به دنیا آمد و فروردین از دنیا رفت؛ مردی که از اواخر دهه ۳۰ خورشیدی تا آغاز دهه شصت از خبرسازترین چهره‌های سینمای ایران بود.
آغاز بازیگری‌اش در سینما از ۲۹ سالگی و دقیقاً یک سال پس از خداحافظی‌اش با تشک کشتی بود.
فردین بیش از دو دهه به عنوان بازیگر، کارگردان، نویسنده، تهیه‌کننده و حتی تدوینگر (یک فیلم) در سینمای ایران درخشید و در این وادی فقط فیلمبرداری را تجربه نکرد.
از سطری مشهور در شعر -کسی که مثل هیچ کس نیست- فروغ فرخزاد گرفته تا نشریات فرهنگی، مجلات سینمایی، وبلاگ‌ها و سایت‌های اجتماعی، زندگی سینمایی فردین همواره در کانون توجهات بوده‌است.
عکس دسته جمعی ایستاده از راست: جهانبخت توفیق، غلامرضا تختی، حبیب الله بلور، محمدعلی فردین و عباس زندی
بسیاری از فیلم‌های او همچنان در برخی شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان پخش می‌شوند. رضا کیانیان درباره‌اش کتاب نوشته، حامد بهداد برایش شعر گفته و طی دهه‌های اخیر نقدهای متعددی درباره سینمای موسوم به سینمای فردین قلمی شده‌اند.
دیگر به سختی می‌توان نکته‌ای یافت که در بررسی فعالیت‌های سینمایی او نادیده مانده باشد.
پیشینه ورزشی‌اش اما چنین وضعیتی ندارد. در یادکرد موفقیت‌های ورزشی فردین به نقره جهانی او، آن هم بدون جزئیات، بسنده می‌شود. برنامه‌های ورزشی صداوسیما حتی در ویژه‌برنامه‌های آرشیوی که به تاریخچه کشتی اختصاص دارد، از پرداختن به او و افتخاراتش معذور هستند.
جایی اشاره‌ای نشده که در جریان مسابقات جهانی ۱۹۹۸ تهران، فردین برای تماشای کشتی‌ها به سالن ۱۲ هزار نفری آزادی آمد اما با جلوگیری حراست سازمان تربیت بدنی که ریاستش در آن مقطع به عهده حاج بهزاد کتیرایی بود، ناگزیر به ترک سالن شد.
محمدعلی فردین از معدود قهرمانانی است که هم در کشتی آزاد و هم در کشتی فرنگی، عنوان قهرمانی ایران را نصیب خود کرد.
صعود از سکوی جهانی
در مسابقات جهانی ۱۹۵۴ توکیو و در حضور بیش از ده هزار تماشاگر، ابتدا گونزالو اسکوردو از فیلیپین را به آسانی ضربه فنی کرد. جیمز هولت کشتی‌گیر قدرتمند آمریکایی با امتیاز از سد فردین گذشت اما خود در برابر رقیب ژاپنی تسلیم شد و از گردونه مسابقات بیرون افتاد.
آلبرتو لوناگارلا از آرژانتین نیز با جشنواره‌ای از فنون کشتی مقهور نماینده ۷۳ کیلوگرم ایران شد.
اوج کار فردین برتری در برابر «پر برلین» نامدار از سوئد بود؛ از معدود ستاره‌های تاریخ کشتی که هم در آزاد و هم در فرنگی از سکوی المپیک بالا رفته.
وقتی داور در سوت خود دمید و پیروزی ضربه فنی نماینده ایران را اعلام کرد، کمتر کسی باورش می‌شد که پشت ستاره سوئدی به همین آسانی و با اجرای فن سگک و کلیدکشی همزمان، به تشک دوخته شود.
فردین در پنجمین کشتی به دکتر واختانگ بالاوادزه از شوروی باخت. پس از این کشتی بود که مدال برنزش قطعی شد. از طرفی، گوش شکسته‌اش هم با ضربات بالاوادزه دچار خونریزی شده بود.
همین دو دلیل کفایت می‌کرد که دیگر به مسابقات ادامه ندهد. خصوصاً که رقیب آخر اهل ژاپن بود و هزاران مشوق پرشور در سالن مملو از جمعیت، با ریتمی آهنگین و سه‌هجایی، نام او را فریاد می‌زدند.
اما استاد کیومرث ابوالملوکی، فردین را مجاب کرد که برود روی تشک و خودش هم بر نیمکت نشست تا شاگردش را هدایت کند.
یوتاکا کانه‌کو از ژاپن دارنده چهار مدال طلای بازی‌های آسیایی است اما فردین او را در خانه تسلیم کرد. کانه‌کو بعداً در یوکوهاما دومین مدال جهانی‌اش را هم گرفت.
محمدعلی فردین روی سکوی نایب قهرمانی ایستاد. پر برلین سوئدی با همان شکست ضربه فنی از دستیابی به مدال باز ماند و در رده چهارم قرار گرفت.
بیوک بکر کشتی‌گیر چغر ترکیه‌ای نیز به رتبه پنجم بسنده کرد.
او سپس همراه با پهلوان عباس زندی، امامعلی حبیبی، مرحوم جهانبخت توفیق و جهان پهلوان غلامرضا تختی، در آذر ۱۳۳۳ با دعوت فدراسیون کشتی سوئد به این کشور سفر کرد تا ضمن برگزاری مسابقات دوستانه، شگردهای شرقی را به کشتی‌گیران جوان این کشور آموزش دهند.
کیومرث ابوالملوکی مربی تیم اعزامی همچنان در قید حیات است. او روزنامه‌های وقت سوئد را در اختیار دارد که تصاویر تیم ایران را چاپ کرده‌اند.
۱۹۵۷ استانبول
محمدعلی فردین
فردین در مسابقات جهانی استانبول که در استادیوم فوتبال و با حضور بیش از ۳۰ هزار تماشاگر برگزار شد هم می‌توانست مدال بگیرد.
اما واختانگ بالاوادزه آنجا نیز حضور داشت. اسماعیل اوغان هم در خانه خودش و مقابل دیدگان تماشاچی‌های پرشور، مدعی کسب مدال طلا بود.
مورتازوف از بلغارستان به گواه شماره نشریه کیهان ورزشی، (شماره ۲۵ خرداد سال ۱۳۳۶ با بهای روی جلد شش ریال) هیچ رجحانی بر فردین نداشت، اما مدال برنز را از چنگ او قاپید و از سکوی سومی بالا رفت.
فردین در همین مسابقات بالاتر از گاریبالدو نیتزولا قرار گرفت. دست این ایتالیایی در المپیک ملبورن مقابل امامعلی حبیبی بالا رفت اما با اعتراض مسئولان تیم ایران، رأی را برگرداندند.
فردین در مسابقات قهرمانی کشور سال ۱۳۳۶ توانست قربان‌محمد بهادری استاد بی‌بدیل فنون لنگ از مشهد را مقهور توانایی خود کند و به مقام اول برسد. این خراسانی خود بعداً توانست با همین ترفند، پشت امامعلی حبیبی را به تشک برساند و بر او فایق آید. حبیب پنبه‌چی چهره سرشناس تیم تبریز نیز سوم شد.
فردین حتی در کشتی فرنگی هم تبحر داشت و توانست در مسابقات قهرمانی کشور، باز هم قربان‌محمد بهادری را مغلوب کند و به مقام اول برسد.
افتخارات ورزشی فردین
۷۹ کیلوگرم: قهرمانی کشور ۱۳۳۲ اصفهان – برنز
۷۳ کیلو: نفر اول انتخابی تیم ملی در سال ۱۳۳۳
۷۳ کیلوگرم: مسابقات جهانی ۱۹۵۴ توکیو – نقره
۷۳ کیلوگرم: بدون شکست در رقابت‌های تیم به تیم در سوئد
۷۳ کیلوگرم: عضو تیم ملی، اعزامی به جشنواره جهانی ۱۹۵۵ ورشو
۷۳ کیلوگرم: قهرمانی کشور ۱۳۳۶ تهران – طلا
۷۳ کیلوگرم: مسابقات جهانی ۱۹۵۷ استانبول – چهارم
۷۹ کیلوگرم: کشتی فرنگی قهرمانی کشور ۱۳۳۷ تهران – طلا
او سال بعد از این موفقیت، با فیلم دوقلوها و در نقش بدلکار ناصر ملک مطیعی وارد عرصه سینما شد. با حمایت فردین بود که حبیب‌الله بلور از برجسته‌ترین مربیان تاریخ ورزش ایران پس از برخی بی‌مهری‌ها در فضای ورزش وارد عرصه سینما شد تا با ایفای چند نقش کوتاه، ممر درآمدی برایش مهیا شود. فردین این محبت و خیرخواهی خود را در قبال چند پیشکسوت دیگر کشتی نیز تکرار کرد.
از کشتی‌های فردین، ویدئویی به جا نمانده اما از خوش‌اقبالی علاقه‌مندان کشتی، در فیلم سینمایی «جهان پهلوان» که سال ۱۳۴۵ ساخته شده، اسماعیل ریاحی کارگردان این فیلم تصمیم گرفت تصاویری از اجرای فنون توسط تختی را در فیلم خود بگنجاند.
دو خم و به پل زدن حریف، اجرای فن دشوار لنگ تندر که نیاز به انعطاف و آمادگی بدنی ویژه‌ای دارد، زیر یک خم و تبدیل آن به خورجین‌تکون، از فنونی است که فردین با چیره‌دستی و زیبایی به نمایش می‌گذارد.
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
